Béc tưới bù áp và hướng dẫn sử dụng đúng cách

Béc tưới bù áp là gì?

Béc tưới bù áp (hay còn gọi là béc tưới cân bằng áp) là béc tưới cây có tính năng giúp cho áp lực nước ở mọi vị trí trên đường ống nước đều như nhau. Nếu một hệ thống tưới cây tự động sử dụng loại béc tưới này thì áp lực tại tất cả các béc tưới là bằng nhau giúp cho bán kính và lưu lượng tưới cũng bằng nhau, điều này có ý nghĩa rất lớn đối với những khu vực tưới cần độ chính xác cao.

Cấu tạo

Thành phần cấu tạo cơ bản của béc tưới bù áp cũng như những loại béc thông thường, bao gồm một miệng phun, thân béc tưới và đuôi liên kết. Để có tính năng bù áp, bên trong thân béc tưới được thiết kế thêm một màng chắn giúp lực nước luôn ổn định ở một giá trị cho phép, cấu tạo của màng chắn sẽ quyết định thông số áp lực của béc tưới.

Đặc điểm nhận diện của béc tưới bù áp

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại béc tưới bù áp với những tên gọi khác nhau, Vina Vườn sẽ đưa ra một số đặc điểm giúp nhận diện được loại béc tưới này:

• Không điều chỉnh được: để thuận tiện cho việc sử dụng thì một số béc tưới có thể thêm tính năng điều chỉnh lượng nước, nhưng béc tưới bù áp thì không có khả năng này vì lượng nước sẽ tự động được giữ ở một mức nhất định. Nếu bạn được ai đó giới thiệu một béc tưới bù áp có khả năng điều chỉnh thì hãy cẩn thận để không bị lừa nhé.
• Áp lực tối thiểu lớn hơn béc tưới thông thường: mặc dù béc tưới bù áp có thể giữ áp lực ở một mức nhất định nhưng cũng có giới hạn riêng, ví dụ thông số áp lực 1 bar nghĩa là khi áp lực trên đường ống lớn hơn 1 bar thì vẫn được béc tưới áp chế xuống còn 1 bar, nhưng khi áp lực trên đường ống nhỏ hơn 1 bar thì béc tưới không thể nâng áp lực này lên 1 bar. Đây gọi là áp lực tối thiểu của béc tưới bù áp và con số này thường lớn hơn so với những béc tưới khác. 
• Thông số kỹ thuật không thay đổi:  thông số kỹ thuật chính của béc tưới là lưu lượng, áp lực và bán kính phun, trong đó lưu lượng và bán kính phun sẽ thay đổi khi áp lực nước thay đổi. Béc tưới bù áp luôn giữ cho áp lực nước ổn định vì vậy lưu lượng và bán kính phun cũng sẽ không thay đổi. Để kiểm tra vấn đề này, bạn hãy thử gắn béc tưới vào đường ống nước có trang bị van khóa tay phía trước béc tưới, sau đó điều chỉnh van khóa tay và xem thử tia nước có thay đổi hay không, nếu không đổi thì đó đúng là béc tưới bù áp (lưu ý rằng không điều chỉnh van khóa quá nhỏ, sẽ không đảm bảo được áp lực tối thiểu như mình đã nói ở đặc điểm trên).
• Bán kính phun ở mức trung bình: một đặc điểm nữa để nhận biết được béc tưới bù áp đó là có bán kính phun nhỏ hơn 5.5m. Vì phải nén áp lực xuống mức ổn định từ 1 – 1.5 bar, nên loại béc tưới này không thể phun xa được. Nếu thiết kế béc tưới chịu được áp lực khoảng 2 bar để có thể phun xa hơn thì béc tưới sẽ không còn tính năng bù áp ở áp lực dưới 2 bar mà đây lại là phạm vi hoạt động tốt nhất cho hệ thống tưới cây, do đó chúng ta sẽ khó tìm được béc tưới bù áp nào có bán kính phun lớn hơn 5.5m.

Phân loại

Béc tưới nhỏ giọt bù áp

Là béc tưới được trang bị thêm tính năng bù áp, loại béc này được nhắc đến rất nhiều khi bạn làm nông nghiệp bởi vị độ chính xác của chúng. Có lẽ chúng ta đã biết nhỏ giọt là phương pháp tưới tiết kiệm và chính xác, mỗi một béc có lưu lượng nhất định để người dùng có thể lựa chọn loại phù hợp nhất khu vườn của mình, nhu cầu nước của từng loại cây sẽ được đáp ứng vừa đủ. Tuy nhiên khi sử dụng trên quy mô lớn, mức độ chênh lệch áp lực trên đường ống đã làm cho béc tưới nhỏ giọt không còn chính xác nữa, lúc này tính năng bù áp đã ra đời nhằm khắc phục cho lỗ hổng đó và trở thành loại béc tưới được ưa chuộng cho đến bây giờ. Béc tưới nhỏ giọt bù áp thường có ký hiệu “PC” in trên béc và phần thân dày hơn béc tưới nhỏ giọt không có tính năng bù áp.

Béc tưới phun mưa bù áp

Sau khi được biết đến rộng rãi, béc tưới nhỏ giọt bù áp được sử dụng cho hầu hết các loại cây, người ta bắt đầu nhận ra rằng khi cây trong giai đoạn trưởng thành và cần nhiều nước hơn, phạm vi tưới cũng phải lớn hơn để thấm xuống bộ rễ đang lớn của cây. Bằng cách bổ sung thêm chức năng bù áp cho béc tưới phun mưa, người ta đã tạo ra béc tưới phun mưa bù áp để phục vụ cho nhu cầu của những cây đã phát triển, Nhờ vào lưu lượng lớn hơn nên béc tưới này vẫn cung cấp đủ nước cho cây mà không làm mất quá nhiều thời gian tưới, đồng thời có bán kính phun tối đa lên đến 5.5m nên béc tưới phun mưa bù áp có thể phủ đều những bộ rễ to của cây sầu riêng, cây mít, măng cụt… Màng chắn trên thân của béc tưới phun mưa bù áp thường nằm ngay phía trên miệng phun nên chúng ta rất dễ phân biệt với các loại béc tưới phun mưa khác.

Sở dĩ chúng ta không nghe nhắc đến béc tưới phun sương bù áp bởi vì tất cả các loại béc tưới phun sương đã có chức năng giống như bù áp. Lí do là vì cấu tạo miệng phun của béc tưới phun sương rất nhỏ nên đã làm nhiệm vụ ngăn cản sức nước thay cho những tấm màng có trong béc tưới bù áp, đồng thời béc tưới phun sương luôn yêu cầu áp lực ổn định ở mức độ cao để có thể hoạt động tốt 

Sử dụng béc tưới bù áp đúng cách

Nếu bạn muốn sử dụng loại béc tưới này đúng cách hãy tuân theo những nguyên tắc sau:

• Không để áp lực trên đường ống quá thấp: như đã đề cập ở mục 3, áp lực tối thiểu của béc tưới bù áp sẽ lớn hơn béc tưới khác, do đó chúng ta phải xem kỹ thông số của béc tưới, nếu áp lực nước hiện tại không đủ phải lắp đặt thêm máy bơm để đảm bảo cho quá trình hoạt động được tốt. Có rất nhiều trường hợp hiểu nhầm ý nghĩa của từ “bù áp” là bù đắp phần áp lực còn thiếu nên thường sử dụng béc tưới bù áp khi thấy áp lực nước yếu, đây là một nhận định sai do đó hãy lưu ý để không bị mắc lỗi.
• Bắt buộc phải có bộ lọc nước: đây là một thiết bị quan trọng đối với béc tưới bù áp, nếu nước không sạch sẽ dễ làm nghẹt màng chắn bên trong béc, lượng nước tưới ít lại, thậm chí là không ra nước. Đối với béc tưới phun mưa bù áp, màng chắn còn có nhiệm vụ điều hướng cho tia nước xoay xung quanh béc, nếu bị kẹt thì béc chỉ tưới vào một điểm, mất chức năng của béc phun mưa.
• Không sử dụng bơm cao áp: vì béc tưới bù áp chỉ duy trì áp lực ở mức trung bình nên việc sử dụng máy bơm cao áp là không cần thiết, gây lãng phí điện năng, chi phí đầu tư bơm, thậm chí dễ làm hư hỏng màng chắn của những béc tưới ở gần máy bơm.
• Sử dụng đường ống chính lớn: khi không dùng bơm cao áp thì áp lực đầu nguồn sẽ nhỏ, nếu không sử dụng đường ống lớn thì tổn thất áp lực trên đường ống sẽ rất cao và béc tưới xa nhất sẽ không có được áp lực hoạt động tốt.

Ứng dụng

Béc tưới bù áp được ứng dụng cho những khu vực sau:

• Vườn cây cần lượng nước tưới chính xác như: vườn ươm của các trang trại công nghệ cao cần thử nghiệm chính xác các trường hợp tưới để đưa ra chế độ tưới tốt nhất cho các giống cây trồng, vườn cây ăn trái mang lại giá trị kinh tế cho người dân, cần được cung cấp lượng nước đầy đủ nhưng vẫn phải tiết kiệm để đạt được hiệu suất kinh tế cao.
• Địa hình có độ chênh cao lớn như: nhà cao tầng, đồi núi, bức tường cây… những vị trí này nếu không sử dụng béc tưới bù áp thì lượng nước chênh lệch của béc tưới cao nhất và béc tưới thấp nhất là rất lớn, trong khi cây trên cao chưa nhận đủ nước thì cây bên dưới thấp đã bị ngập úng nước.

Những câu hỏi thường gặp