Khái niệm về sân vườn nhà ống
Nhà ống là những ngôi nhà có bề ngang mặt tiền nhỏ hơn 5m còn chiều dài vào khoảng 15 – 20m nên có hình dáng tổng thể như một cái ống hình hộp. Nhà ống thường được thiết kế ở những nơi có mật độ dân cư cao, lô đất được chia ra rất nhỏ nhằm đáp ứng đủ diện tích sử dụng cho người dân trong khu vực. Vì có thiết kế hẹp dài nên sẽ nảy sinh một số khuyết điểm trong thiết kế kiến trúc, lúc này sân vườn nhà ống là một phần không thể thiếu nhằm khắc phục những khuyết điểm đó.
Những vị trí phù hợp cho việc thiết kế
Sân vườn trước nhà ống
Khu vực trước nhà là nơi rất quan trọng để thiết kế sân vườn nhà ống, khi bước vào nhà, điều đầu tiên đập vào mắt chúng ta là không gian cây xanh tươi mát, vì thế đây là yếu tố quyết định thẩm mỹ cho ngôi nhà. Vị trí này vừa thuận lợi về mặt không gian vừa thuận lợi về mặt địa hình để trồng cây, có thể trồng trực tiếp trên mặt đất mà không cần xây dựng thêm các bồn chứa hay vách ngăn, lượng đất dồi dào nên có thể trồng được cả những loại cây lớn tạo bóng mát, không gian cũng thoải mái để thỏa sức cho gia chủ sáng tạo sân vườn của mình. Sân vườn nhà ống phía trước thường được bố trí kết hợp với lối vào nhà theo một trong những cách sau:
- Lối đi vào nhà được rải sói, lót gạch hoặc đổ bê tông nằm ngay trục trung tâm của ngôi nhà, hai bên được trồng cây xanh. Phương pháp bố trí sân vườn này được dùng cho những nhà ống được thiết kế cân đối với cửa chính nằm giữa, như vậy cây cối sẽ không làm cho khuất tầm nhìn và tạo cảm giác hòa mình với thiên nhiên mỗi khi bước vào nhà. Đây là cách bố trí sân vườn phổ biến nhất hiện nay
- Một số nhà ống được thiết kế cửa nằm lệch một bên để không phạm phải những nguyên tắc cấm kỵ trong phong thủy, lúc này lối vào nhà cũng được thiết kế chếch sang cùng phía với cửa chính và phần còn lại là sân vườn. Trường hợp này sẽ được thiết kế thêm một lối đi phụ bên trong vườn để có thể dễ chăm sóc cây hơn.
- Một cách nữa để thiết kế sân vườn nhà ống phía trước là phủ xanh toàn bộ mặt tiền nhà bằng cây xanh, cỏ sẽ được trồng kín và xem như là một lối đi tự nhiên. Đây là phong cách sân vườn của những người yêu thiên nhiên, muốn tận dụng tối đa diện tích có thể trồng cây.
Sân vườn trong nhà ống
Thiết kế sân vườn ngay bên trong nhà ống là một quyết định táo bạo bởi vì có thể gặp những khó khăn như: lượng đất và không gian không đủ cho rễ cây sinh trưởng và phát triển, nước tưới cây có thể tràn vào nhà hoặc thấm xuống nền nhà gây hư hỏng, ban đêm cây sẽ thực hiện quá trình hô hấp ảnh hưởng đến không khí trong nhà…Tuy nhiên kết quả thực tế khi trồng cây trong nhà đã mang đến những kết quả rất tốt vì đội ngũ thiết kế sân vườn đã có cách khắc phục hoàn toàn những khó khăn kể trên, cụ thể như sau:
- Chuẩn bị không gian trồng cây thích hợp, nếu quyết định có trồng cây lớn thì diện tích tối thiểu phải bằng đường kính của tán cây khi trưởng thành, lớp đất trồng dày từ 40 – 50cm. Trong trường hợp chỉ có cây bụi thấp và các loại hoa trang trí thì không cần diện tích quá lớn, lượng đất cũng chỉ cần từ 20 – 30cm.
- Thực hiện công đoạn chống thấm cẩn thận cho bồn cây, sau khi xây bồn phải phủ xung quanh bằng một lớp hồ dầu (hỗn hợp xi măng và nước ở tỉ lệ 1:1) để làm kín bề mặt, kế đến là quét vật liệu chống thấm (có thể sử dụng Sika) đều khắp mặt trong của bồn cây. Đồng thời lắp đặt đường ống thoát nước dưới đáy bồn để nước không bị giữ lại lâu trong bồn, dễ gây ngập úng và thấm vào sàn.
- Để không ảnh hưởng đến không khí vào ban đêm, sân vườn trong nhà ống được bố trí ở vị trí thông thoáng, không gian có thể kết nối với bên ngoài như giếng trời, khoảng nghỉ giữa các không gian chức năng trong nhà, chiếu nghỉ giữa của cầu thang…
Sân vườn sau nhà ống
Không gian sau nhà là nơi rất riêng tư vì thế có thể bố trí sân vườn tùy ý thích mà cần để tâm nhiều về mặt thẩm mỹ hay phong thủy. Một số điều cần lưu ý khi trồng cây sau nhà là:
- Trồng những loại cây ít rụng lá, thân cây không có quá nhiều cành nhánh gây cản trở gió mát vào nhà.
- Nếu trồng cây lớn để tạo bóng mát thì không nên đặt sát hàng rào, dễ gây ảnh hưởng đến những nhà xung quanh đồng thời tạo điều kiện cho kẻ gian xâm nhập.
- Lựa chọn có loại cây hữu ích, có thể sử dụng cho gia đình như cà chua, dưa leo, rau… thay vì các loại cây trang trí.
Sân vườn nhà ống trên sân thượng
Sân thượng là nơi có diện tích trồng cây lớn nhất của nhà ống, thay vì bỏ phí không dùng đến thì có thể tận dụng để phục vụ cho sở thích cá nhân. Sân vườn có thể được thiết kế theo bất kỳ kiểu dáng và hình thức nào, thỏa sức cho gia chủ sáng tạo nhưng phải đảm bảo được các yếu tố kỹ thuật, nếu không sẽ gây ra những khó khăn trong quá trình sử dụng. Khi thiết kế vườn trên sân thượng nên lưu ý những chi tiết kỹ thuật sau:
- Sân thượng thường xuyên có gió mạnh nên hạn chế trồng cây thân cao có tán lớn để tránh bị bung gốc, ngã cây, gây ảnh hưởng đến những tầng dưới.
- Đảm bảo áp lực nước tưới cho cây vì sân thượng là nơi thường dùng để đặt bể chứa cấp nước cho cả nhà nên có áp lực nước yếu nhất (do có độ chênh cao với bồn nước là nhỏ nhất). Nếu thực hiện tưới thủ công và có sử dụng vòi xịt cầm tay thì yêu cầu độ cao của bồn tối thiểu 3m, nếu lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt tự động thì độ cao này phải lên đến 5m. Để có thể vận hành hệ thống tưới phun tự động thì độ cao của bồn phải đạt tối thiểu 10m, tuy nhiên việc xây dựng bồn trên cao rất nguy hiểm do đó chúng ta nên lắp đặt máy bơm tự động trong trường hợp này.
- Đảm bảo hệ thống thoát nước của sân thượng hoạt động tốt để không bị ngập nước và thấm xuống những tầng bên dưới. Đồng thời thực hiện tốt công đoạn chống thấm cho sân thượng trước khi lắp đặt sân vườn.
Lợi ích của việc thiết kế sân vườn cho nhà ống
Tạo điểm nhấn cho ngôi nhà
Một ngôi nhà đẹp không chỉ do phong cách thiết kế kiến trúc mà còn vì các yếu tố trang trí về cả nội thất và ngoại thất, trong đó không thể thiếu một góc sân vườn đẹp. Mặt tiền nhà ống hẹp làm cho ấn tượng về cái nhìn đầu tiên của mọi người là kiến trúc không được bắt mắt, bố trí thêm cây cỏ hoa lá, hồ cá giúp tạo điểm nhấn cho ngôi nhà, không gian trở nên xanh tươi và thú vị hơn. Nếu lựa chọn bố trí các không gian chức khác ngoài sân vườn sẽ càng làm cho mặt tiền trở nên chật hẹp hơn, chúng ta thường trang trí những cây thấp từ đầu gối trở xuống để không làm hạn chế tầm nhìn mà vẫn thu hút được sự chú ý của khách đến thăm. Việc lựa chọn loại cây và cách thiết kế cho sân vườn còn thể hiện được cá tính của chủ nhà, có người thích phong cách nhẹ nhàng thanh nhã, có người ưa chuộng tự nhiên hoang dã. Những ai yêu cây cối thường thích trồng hoa lan, bon sai là những loại cây cần được chăm sóc tỉ mỉ, thường xuyên bón phân, tưới nước, loại cây khó trồng thường cho thấy chủ nhà là một người kiên nhẫn và cẩn thận. Sân vườn càng đẹp, càng sáng tạo và độc đáo là minh chứng tốt nhất cho gu thẩm mỹ của chủ nhà.
Điều hòa và thanh lọc không khí
Khuyết điểm của những nhà ống thông thường là khả năng nhận ánh sáng tự nhiên kém, không khí bí bách và ít đón được những luồng gió tươi từ bên ngoài. Thi công một sân vườn nhỏ trong nhà ống sẽ thanh lọc và điều hòa không khí, khắc phục được 2 trong 3 khuyết điểm kể trên. Nhà ống thường được xây dựng san sát nhau trong các khu dân cư, hai bên đều tiếp giáp với những căn nhà khác, nếu không được thiết kế thêm sân sau thì chỉ còn mặt tiền là có thể đón nắng và gió. Lượng khí CO2 mà chúng ta thở ra hằng ngày nếu không thoát ra khỏi không gian nhà mà cứ tích tụ lâu ngày sẽ rất nguy hiểm, cây xanh lúc này trở thành một máy lọc không khí tự nhiên rất tốt, chúng chuyển hóa CO2 thành oxy nhờ vào quá trình quang hợp, nhờ đó cải thiện không khí trong ngôi nhà. Bên cạnh đó sân vườn trong nhà ống còn có chức năng bảo vệ ngôi nhà khỏi các khí thải ô nhiễm ngoài đường như khói xe, bụi công trường hoặc từ các nhà máy lân cận.
Khả năng điều hòa không khí của cây xanh dựa vào hai yếu tố: bóng râm và sự thoát hơi nước. Bóng râm của những cây lớn có thể che mát cho chúng ta khi đứng bên dưới nó, đây là điều mà ai cũng biết tuy nhiên chúng ta cũng phải biết rằng bóng râm của những cây bụi thấp cũng đóng vai trò tương tự. Cây bụi sẽ che chắn bớt ánh nắng mặt trời chiếu lên tường và lên sàn nhà, đồng thời hấp thụ một lượng lớn bức xạ nhiệt khiến cho tường nhà và sân mát hơn rất nhiều, đặc biệt là những lúc trưa nắng oi bức. Chúng ta có thể hiểu đơn giản việc thoát hơi nước của cây tương tự như lúc mình đổ mồ hôi, khi ánh nắng gay gắt chiếu lên thân cây sẽ làm cây vận chuyển lượng nước dự trữ bên trong thoát ra ngoài thông qua lá, hơi nước này tạo ra một không gian thoáng mát xung quanh khu vực trồng cây, khi không khí lưu thông qua những vùng có trồng cây, chúng ta sẽ nhận được những cơn gió mát.
Mang đến phong thủy tốt cho ngôi nhà
Kiến trúc của nhà ống thường được thiết kế dạng hình hộp chữ nhật với chiều dài chiếm ưu thế hơn các chiều còn lại, do đó nhà ống sẽ dễ phạm vào các nguyên tắc phong thủy như 2 cửa trước sau nằm trên một đường thẳng khiến cho tài lộc không giữ được trong nhà hoặc là chỉ có một mặt tiếp xúc với bên ngoài khiến cho năng lượng xấu chỉ có vào mà không có ra. Việc tạo ra một khoảng sân vườn cho nhà ống sẽ góp phần hạn chế các ảnh hưởng không tốt từ phong thủy cho ngôi nhà. Trồng cây vào vị trí thích hợp vừa có thể giúp giữ tiền tài trong nhà, vừa có thể ngăn bớt những năng lượng xấu xâm nhập vào trong nhà. Mỗi người hợp với một hướng nhà khác nhau, tùy thuộc vào cung mệnh, nếu không thể thay đổi hướng nhà vì đã được quy hoạch sẵn, chúng ta có thể tạo ra một sân vườn nhỏ để phong thủy trong nhà hài hòa hơn. Cây cối tượng trưng cho mệnh mộc, ngũ hành tương sinh thì mộc sinh hỏa, vì vậy nếu chủ nhà mang mệnh hỏa sẽ càng phù hợp khi trồng nhiều loại cây cho ngôi nhà của mình.
Bản thân một số loài cây còn có ý nghĩa tượng trưng cho tài lộc, cho may mắn như :
- Cây phát tài hay còn gọi là thiết mộc lan mang lại năng lượng tích cực, may mắn và tiền tài cho gia chủ
- Cây lưỡi hổ tượng trưng cho sự mạnh mẽ, giúp gia đình tránh khỏi những tác nhân xấu. Nên đặt cây ở hướng đông và đông nam là phù hợp nhất.
- Cây kim tiền có một khả năng rất đặc biệt đó là tương sinh với tất cả các mệnh, bên cạnh đó còn thu hút tài lộc, thịnh vượng về cho gia đình.
- Và các loại cây khác có ý nghĩa tương tự : cây phú quý, vạn niên thanh, ngọc bích, kim ngân, phất dụ, bạch mã hoàng tử, cau tiểu trâm…
Tạo không gian thư giãn
Nhờ vào khả năng điều hòa, thanh lọc không khí cùng với màu sắc tươi mát, sân vườn trở thành không gian lý tưởng để thư giãn và giải trí cho cả gia đình. Các thành viên trong nhà từ người già cho đến trẻ em đều phải trải qua một ngày dài mệt mỏi, người đi học, người đi làm, người ra ngoài rèn luyện sức khỏe, giao lưu với bạn bè, một sân vườn nhỏ xinh sẽ giúp mọi người xua đi căng thẳng mệt mỏi, mang lại cảm giác hòa mình với thiên nhiên. Sân vườn nhà ống còn là một không gian thích hợp khi thưởng thức một tách trà hoặc cà phê buổi sáng, bắt đầu một ngày mới đầy hứng khởi. Việc tiếp khách trong một không gian thiên nhiên tươi mát cũng thú vị hơn nhiều so với cảm giác ngột ngạt của những nhà ống thông thường.
Những câu hỏi thường gặp
Tiểu cảnh hồ cá là có giá trị thẩm mỹ cao và giúp giảm bớt nhiệt độ xung quanh, vì thế thường được thiết kế thêm vào khi thi công sân vườn, vì nhà ống có diện tích nhỏ nên cần cân nhắc thiết kế hồ cá không quá to, đồng thời xem xét thêm về mặt phong thủy để có vị trí lắp đặt thích hợp.
Nhà ống có diện tích hẹp và dài, diện tích trồng cây có phần hạn chế nhưng vẫn có rất nhiều vị trí có thể trồng cây như: sân trước, sân sau, ban công, sân thượng, giếng trời.
Chúng ta có thể thiết kế sân vườn cho nhà ống ở nhiều vị trí khác nhau, việc kết hợp chúng lại với nhau là tùy thuộc vào khả năng sáng tạo của mỗi người, không có hạn chế nào khác, chỉ cần đáp ứng đủ các yếu tố kỹ thuật như: đất trồng, cấp nước, thoát nước, không gian, ánh sáng.
Thiết kế sân vườn nhà ống mang đến những lợi ích như: tạo điểm nhấn cho ngôi nhà, thanh lọc không khí, tạo giá trị phong thủy và không gian thư giãn cho các thành viên trong gia đình.
Việc bất tiện nhất khi trồng cây bên trong giếng trời trên các tầng cao là khó chăm sóc cây, nếu giải quyết được vấn đề này thì chúng ta nên trồng cây tại vị trí này vì nó mang lại rất nhiều lợi ích. Để có thể dễ dàng chăm sóc cây, bạn có thể tham khảo những cách sau: tạo một lối đi dẫn ra giếng trời, trồng cây gần với cửa sổ thông ra giếng trời để dễ với tay chăm sóc, lắp đặt hệ thống tưới tự động cho khu vực này.